Açl?k Sanatç?s? - Franz Kafka

Açl?k Sanatç?s? Franz Kafka ALTIKIRBE? YAYIN Edebiyat dizisi, Seri K Franz Kafka, A Hunger Artist Türkçe’si: Banu Irmak Yay?n Yönetmeni Kaan Çaydaml? Yay?na Haz?rlayan Banu Irmak Dizgi erhan altay Bu çevirinin yay?n haklar?n? sahiplendik. Tan?t?m al?nt?lar? d???nda – makul boyutlarda- izinsiz ço?alt?lmas? ahlak kurallar?na ve yasalara ayk?r? say?lmaktad?r. Böyle bir harekete kalk??mak istedi?inizde önce bize sorarsan?z uygar dünya ad?na seviniriz. P.S.: Tüm fotokopi fanzinler, yukar?daki aç?klamalardan ba??ms?zd?rlar. Onlar istedikleri ALTIKIRKBE? kitab?n? veya metnini ço?altabilir, bozup yeniden yaratabilirler. Okurlar?m?z? yasal dergileri de?il "fotokopi fanzinleri” izlemeye ça??r?yoruz. Onlar sizi uçurumdan a?a?? itecek güce sahiptirler ve uçmay? ö?renmenin zaman? geldi. Ya?as?n FOTOKOP?, Ya?as?n KAOS. ALTIKIRBE? YAYIN bir Kaybedenler Klübü tribidir Franz Kafka (3 Temmuz 1883, Prag – 3 Haziran 1924, Kierling) Ta?ral? Çek proletaryas?ndan gelip zengin bir tüccar konumuna yükselmi? bir baba ile zengin ve ayd?n bir Alman Yahudisi bir annenin çocu?u olan Franz Kafka, içedönük ve huzursuz ki?ili?ini büyük ölçüde annesine borçluydu. Çe?itli ailevi ve toplumsal sebepler yüzünden çevresine yabac?la?arak büyüdü. Ailesinin Prag’daki Alman toplumuyla kayna?ma çabalar? sonucunca Alman okullar?nda okudu. Çek kökenli bir aileden geldi?i halde Almancay? ana dili olarak kulland??? için tam bir Çek say?lmayan Franz’? Almanlar da tam anlam?yla kendilerinden görmediler. Babas?n?n zoruyla 1906’da tamamlayaca?? hukuk e?itimine ba?lad?. E?itimini tamamlad?ktan sonra bir sigorta ?irketine girdi. Max Brod ile tan???p, Prag edebiyat çevresine kat?ld?. Sigorta ?irketinde çal??mas?yla yabanc?la?ma duygusu iyice geli?en Kafka 1912’de Felice Bauer ile tan??t?. 1914 ve 1917’de iki kez Felice ile ni?anlanmas?na ra?men yazmaktan al?koyaca?? dü?üncesiyle bir türlü evlenemedi. Bu ili?kiden geriye be? yüzü a?k?n mektup kalm??t?r. Birinci Dünya Sava?? s?ras?nda fiziksel yetersizlik nedeniyle askere al?nmad?. 1917 y?l?nda vereme yakaland??? anla??ld?. 1920’de yap?tlar?n? Çekçeye çevirmek isteyen Milena Jesenka ile tan??t?. Kendisinden on iki ya? küçük ve evli olan Milena’yla birle?melerinin umutsuz oldu?unu bildi?i halde- y?llarca mektupla?t?. Sa?l?k sorunlar?n?n artmas? üzerine emeklili?ini istedi, son y?llarda yirmi ya??ndaki Dora Diamant ile mutlulu?a tak?ld?. 1924’de Viyana yak?nlar?nda Kierling Sanatoryumu’na kald?r?ld? ve oradan ç?kamad?. Prag’a gömüldü. Nazilerin Çekoslovakya’y? i?gali s?ras?nda üç k?z karde?i de toplama kamplar?nda öldürüldü. Kafka ile ilgili birçok belge yok edildi. Yirmi y?l süren dostluklar?n?n sonunda Kafka bütün yazd?klar?n? ölümünden sonra yakmas? için Max Brod’a vermi?ti. Ama Brod, dostuna ihanet ederek bu yap?tlar? bast?rd?. 1935’de ba?lanan ilk toplu bas?m önce engellendi sonra da yasakland? ama zaman içinde üne ve s?k? bir sat?? garantisine kavu?tu. i l k a c ? Bir trapez sanatç?s? –çok iyi bilinir ki; çal??malar? büyük varyete tiyatrolar?na ait kubbelerin yükseklerinde yap?lan bu sanat, insano?lu taraf?ndan en zor kazan?lan sanatlardand?r- trapeze her ç?k???nda ayn? cesareti gösterebilmek için, önce mükemmellik ad?na bir çaba, sonralar? ise zorba bir al??kanl?k olarak, hayat?n? bütün gün ve gece boyunca trapez üzerinde kalabilecek ?ekilde düzenlemi?ti. Zaten son derece ikincil olan bütün ihtiyaçlar? da onu a?a??dan seyrederek nöbetle?e çal??an ve gerekli olan her ?eyi yukar?ya gönderip almak için yap?lm?? özel bir kutu kullanan yard?mc?lar taraf?ndan kar??lan?rd?. Her ne kadar di?er gösteriler boyunca onun yukar?da durmas? –ki bunu gizlemek imkans?z oldu?una göre- biraz rahats?z edici olsa da böyle bir ya?am tarz? etraf?ndaki dünya için ola?and??? zorluklar yaratmazd? ve böyle zamanlarda daima hareketsiz kalmas?na ra?men seyircilerden ona bir bak?? mutlaka ula??rd?. Ama farkl? idareler bundan ötürü onu ho? görürlerdi, çünkü o s?ra d??? ve yeri doldurulamaz bir sanatç?yd?. Ve tabii ki insanlar, onun kötü niyetinden de?il devaml? idmanl? kal?p sanat?n? kusursuzluk içinde koruyabilmek için bu tarz bir ya?am sürdürüyor olmas?n? anl?yorlard?. Üstelik, yukar?s? sa?l?kl?yd? ve y?l?n daha ?l?k zamanlar?nda kubbe çevresindeki yan pencereler aç?l?p da taze hava ve güne? büyük bir güçle ayd?nl?k bo?lu?a do?ru s?zd??? zaman çok güzel bile olurdu. Ku?kusuz, insanlarla olan ili?kileri s?n?rl?yd?; yaln?z bazen jimnastikçi arkada?lar?ndan biri ip merdiveni t?rmanarak onun yan?na ç?kar, sonra ikisi de trapezin üzerinde otururlar, ip tutamaklar üzerinde bir sa?a, bir sola yaslanarak sohbet ederlerdi ya da çat?da baz? de?i?iklikler yapan i?çiler laf atarlar veya acil durum ?????n? kontrol eden itfaiyeci, zar zor duyulabilmesine ra?men, sayg? ifade eden bir tak?m sözlerle ona seslenirdi. Bunlar olmad??? zaman etraf? hep sessizdi; sadece baz? zamanlar bo? tiyatroda gezinen i?çi, ö?leden sonra boyunca neredeyse göden kaybolan bir yükseklikte, kendisinin gözlendi?inden hiçbir ?ekilde haberi olmayan trapez sanatç?s?n?n sanat? için nerede çal??t???na ya da nerede dinlendi?ine bakard?. Oradan oraya yapt??? o kaç?n?lmaz yolculuklar?n a??r? zorlay?c? oldu?unu dü?ünüyordu, bunlar olmasayd? trapez sanatç?s? huzurlu bir ?ekilde, böyle bir hayat ya?ayabilirdi. Menajer, trapez sanatç?s?n?n ac?s?n? gereksiz yere uzatmaktan kaç?nd???na dair bir i?aret görmek için çok u?ra??yordu. Evet bu do?ruydu; zaman hiç fark etmezdi, ak?am ya da sabah?n erken saatleri, ?ehirdeki yolculuklar için yar?? arabalar? kullan?l?rd?, her ne kadar trapez sanatç?s?n?n özlemini gidermek için yeterli olmasa da mümkün olan en yüksek h?zla bo? caddelerde birbirlerini kovalay?p dururlard?. Trapez sanatç?s?n?n, yolculu?unu, di?er zamanlarda hayat? için sefil bir nesne olan –fakat yine de bir nesne- bagaj raf?nda geçirdi?i trenlerde ise bütün kompart?man? kapat?rlard?; sanatç?n?n gidece?i yere var???ndan çok uzun zaman önce, trapez, gösterinin yap?laca?? alandaki yerini al?r ve izleme salonuna giden bütün kap?lar aç?l?p tüm koridorlar bo?alt?l?rd? –fakat yine de menajerin hayat?n?n en güzel dakikalar? trapez sanatç?s?n?n aya??n? ip merdivene koyup büyük bir çabuklukla t?rmanarak tekrar trapezine as?ld??? anlar olurdu. Menajer, pek çok yolculu?un üstesinden ba?ar?yla gelmi? olmas?na ra?men, bu yolculuklar? hala tats?z buluyordu, çünkü, her ?ey bir yana yolculuklar trapez sanatç?s?n?n sinirlerini y?prat?yordu. Yine beraber yolculuk ettikleri bir gündü. Trapez sanatç?s? bagaj raf?na uzanm?? hayal kuruyordu. Menajeri pencere yan?nda öne do?ru e?ilmi? kitap okuyordu. Trapez sanatç?s? yumu?ak bir tonla menajerine seslendi. Menajer hemen onun emrine amade oldu. Trapez sanatç?s? dudaklar?n? ?s?rarak, ?imdiye kadar akrobasi hareketleri için kulland??? tek trapez yerine art?k, sürekli iki trapez kullanmas? gerekti?ini söyledi, kar??l?kl? iki trapez. Menajer bu fikri hemen kabul etti. Trapez sanatç?s? yine de, o durumda menajerin onay?n?n bir kar?? ç?kma kadar de?ersiz oldu?unu göstermek istercesine, hangi ?artlar alt?nda olursa olsun bir daha asla tek trapez üzerinde gösteri yapmayaca??n? söyledi. Tekrar ayn? ?ekilde gösteri yapma fikri onu ürpertmi? gibi görünüyordu. Menajer onu izleyen tedirgin gözlerle bu fikri tamamen kabul etti?ini tekrarlad?, iki trapez tek trapezden daha iyi olacakt?. Ayn? zamanda gösteriye yeni bir soluk getirdi?i için bu düzen avantajl?yd? da. Sonra trapez sanatç?s? birden a?lamaya ba?lad?. Derinden huzursuz olan menajer yukar? f?rlad? ve ne oldu?unu sordu. Sorusuna cevap alamay?nca banka t?rmand? ve adam?n yüzünü kendininkine dayad?. Trapez sanatç?s?n?n gözya?lar? kendi yüzünde süzülüyordu. Fakat, bir sürü soru ve gururunu ok?ayan sözden sonra trapez sanatç?s? h?çk?rarak konu?maya ba?lad?; "Elimde tek bir trapez çubu?uyla nas?l ya?ar?m?” Art?k menajerin trapez sanatç?s?n? rahatlatmas? biraz daha kolayla?m??t?; ilk istasyona var?r varmaz gösteri alan?na, ikinci trapezden bahseden bir telgraf çekece?ine söz verdi; bu kadar uzun zaman boyunca trapez sanatç?s?n?n tek bir trapez üzerinde çal??mas?na izin verdi?i için kendini suçlad?. Sonra ona te?ekkür edip böyle bir hatan?n varl???na