Antik Bilim ve Modern Uygarl?k - George Sarton

George SARTON ANT?K B?L?M VE MODERN UYGARLIK (Ancient Science and Modern Civilazation) Çevirenler: Prof. Dr. Melek Dosay Prof. Dr. Remzi Demir GÜNDO?AN YAYINLARI George Sarton Antik Bilim ve Modern Uygarl?k Kitab?n Özgün Ad?: Ancient Science and Modern Civilazation Yay?nc? : Eren Gündo?an Düzelti: Nurten S?cakyüz / Döndü Salman Teknik haz?rl?k: Gündo?an Yay?nlar? (Tu?ba Tu?çe Gündo?an ) Kapak Düzenleme: Mehmet Cemal ARPACI © Gündo?an Yay?nlar? Gündo?an Yay?nlar? / www.gundogan.com Ticarethane Sok. T.Ku?o?lu i?han? No.:41/30 Ca?alo?lu / ?STANBUL - 0 535 542 27 07 Tel: 212 519 94 83 - Belgegeçer: 212. 519 94 83 e-mail : gundoganyayinlari@gmail.com © Bu kitab?n tüm haklar? sakl?d?r. Kaynak gösterilmeksizin kitab?n tamam? veya bir k?sm? hiçbir yöntemle kopya edilemez, ço?alt?lamaz ve yay?nlanamaz. Bizi Yeti?tirenlere... ÇEV?RENLER?N ÖNSÖZÜ Türk okuyucular?, yay?mc?lar?n (veya yay?n piyasas?n?n) makul bir tercüme politikas? olmad??? için, bir tak?m tuhafl?klara kurban gitmi?, daha rakamlar? tan?madan karma??k denklemleri çözmek zorunda b?rak?lm??t?r. Örne?in bilim tarihi sahas?nda, henüz temel bir eser tercüme edilmemi? oldu?u halde, Thomas S. Kuhn ve Paul Feyerabend gibi bilim tarihinden yararlanarak bilim felsefesi yapan filozoflar?n eserleriyle tan??m?? ve bilimin ne oldu?unu do?ru dürüst bilmezken, onlarla birlikte bilimsel geli?im süreci üzerinde dü?ünmeye veya bilimin tenkidine kalk??m??t?r. Bilim tarihi disiplininin kurucusu olan George Sarton'?n Antik Bilim ve Modern Uygarl?k adl? eserini Türkçeye tercüme ederken iki maksad?m?z vard?: Bunlardan birisi, Türk ayd?nlar?na, bilim felsefesinden önce bilim tarihine ihtiyac?m?z oldu?unu göstermek, di?eri ise ustay? tan?tmak ve sevdirmekti. George Sarton kimdir? Bu soruyu k?saca cevapland?rmadan eserin tercümesini vermek istemedik; tercümenin ba??na, Sarton'?n hayat?n?, önemli eserlerini, bilim tarihi anlay???n? ve Türk bilim tarihçili?ine etkisini anlatan bir giri? ekledik. Biliyoruz ki, bu giri? okuyucuya çok yararl? bilgiler verecektir ama yine de onu tatmin etmeyecektir. Tatmin olmak ve ustan?n tuttu?u ???kla daha fazla ayd?nlanmak isteyenler onun di?er eserlerini de bulup okumak zorundad?r. GEORGE SARTON (1884-1956) a) Hayat? ve ?ahsiyeti George Sarton, 31 A?ustos 1884'de Belçika'n?n Ghent ?ehrinde do?du. Babas? Alfred Sarton, Belçika Demir Yollar?'nda müdür ve ba?mühendisti; bir evkad?n? olan annesi Léonie van Halmé ise, onu dünyaya getirdikten iki ay sonra ölmü?tü. Sarton, ba?lang?çta, Ghent Üniversitesinde felsefe okumaya heveslenmi?ti; fakat bir süre sonra felsefeyi b?rakm?? ve bilimlere yönelmi?tir. Kimya ve matematik sahalar?nda kendisini yeti?tirmi? ve "Newton Mekani?inin Prensipleri" adl? incelemesi ile 1911 y?l?nda doktoras?n? tamamlam??t?r.[1] Ö?rencili?i s?ras?nda, Auguste Comte (1798-1857), Paul Tannery (1843-1904), Henri Poincaré (1854-1912) ve Pierre Duhem (1861-1916) gibi bilim tarihçilerinin ve bilim felsefecilerinin eserlerini okumu? ve bunlar?n etkisiyle bilim tarihi ara?t?rmalar?na ba?lam??t?r.[2] Sarton'a göre, bilim, bir tak?m yarat?c? ara?t?rmalarla ilerler, ama bilimin ihmal edilmi? ba?ka bir yönü, be?erî bir yönü daha vard?r. Bilimsel bilgiyi yaratan ve ya?amlar?yla onu süsleyen insanlar ço?u zaman unutulmu?tur. Bilginleri hat?rlaman?n ve onlar?n u?ra?lar?n? anlaman?n en iyi yolu bilim tarihine bakmakt?r.