Ben ve Savunma Mekanizmalar? - Anna Freud

MET?S / ÖTEK?N? D?NLEMEK Anna Freud Ben ve Savunma Mekanizmalar? 1895'te Viyana'da do?up 1982'de Londra'da ölen Anna Freud, Sigmund Freud'un en küçük k?z? ve babas?n?n çal??malar?n?n en sad?k takipçilerindendi. Çocuk psikanalizinin ilk ve önde gelen uygulay?c?lar?ndan olan Anna Freud, gençli?inde yapt??? ilkokul ö?retmenli?i s?ras?nda çocuklar? yak?ndan gözleme imkân? buldu. Babas? taraf?ndan e?itilerek mesle?e ba?lad? ve çocuk analizi üzerine çal???rken babas?yla yak?n i?birli?i içinde psikanaliz kuram?n? geli?tirdi. 1925-28 y?llar? aras?nda Viyana Psikanaliz Derne?inin ba?kanl???n? yapt?. Benin ki?ilik geli?imindeki etkileri ve savunma mekanizmalar?n?n önemini vurgulayan elinizdeki yap?t?yla ben psikolojisinin geli?imine önemli bir katk?da bulundu. 1938'de hasta babas?yla birlikte Nazi tehdidinden kaçarak Londra'ya yerle?ti; 1945'e kadar Hampstead'deki bir çocuk yuvas?nda çal??t?. ?kinci Dünya Sava?? s?ras?nda ailesiz kalm?? çocuklar üzerinde yürüttü?ü çal??malar? Young Children in Wartime (1942), Infants without Families (1943), War and Children gibi kitaplar?nda aktard?. 1947'de kurdu?u Hampstead Çocuk Terapisi Klini?inin 1952-82 aras?nda yöneticili?ini yapt?. Özellikle babas?n?n ölümünden sonra Melanie Klein'la sürdürdü?ü sert tart??malar ?ngiliz Psikanaliz Derne?inin bölünmemek için iki paralel grup halinde çal??mas?na neden oldu. Çal??malar? özellikle Heinz Hartmann ve Erik Erikson taraf?ndan geli?tirilen yazar?n görü?lerini özetleyen son çal??mas? Çocuklukta Normallik ve Patoloji (Metis 2000) "Ötekini Dinlemek" dizisinde yay?mlanm??t?r. MET?S YAYINLARI ötekini Dinlemek 19 BEN VE SAVUNMA MEKAN?ZMALARI Anna Freud Özgün ad?: Das Ich und die Abwehrmechanismen © Executors cf the Estate of Anna Freud 1937,1966 Paterson Marsh Ltd. ve W. Ernest Freud'la yap?lan sözle?me temelinde yay?mlanmaktad?r. © Metis Yay?nlar?, 2002 ?lk Bas?m: Kas?m 2004 ?kinci Bas?m: Mart 2011 Dizi Yay?n Yönetmeni: Saffet Murat Tura Yay?ma Haz?rlayan: Hayrullah Do?an Dizi Kapak Tasar?m?: Yetkin Ba?ar?r Dizgi ve Bask? öncesi Haz?rl?k: Metis Yay?nc?l?k Ltd. Bask? ve Cilt: Yaylac?k Matbaac?l?k Ltd. Metis Yay?nlar? ?pek Sokak No. 5, 34433 Beyo?lu ?stanbul Tel: 212 2454696 Faks: 212 2454519 e-posta: info@metiskitap.com www.metiskitap.com ISBN-13: 978-975-342-493-6 Anna Freud Ben ve Savunma Mekanizmalar? Çeviren Ye?im Erim Dizi Yay?n Yönetmeni Saffet Murat Tura ?kinci Bas?ma Önsöz Ye?im Erim Ben ve Savunma Mekanizmalar?m Anna Freud 1936 y?l?nda babas?n?n 80'inci do?um gününe arma?an olarak yay?mlad?. Eser yaz?l???ndan 53 y?l sonra 1989'da Türkçeye çevrildi ve birinci bas?m? yap?ld?. Kitapla t?p ö?renimim s?ras?nda çocuk ve gençlik psikiyatrisi bölümünde say?n Ulviye Etaner'in analitik gruplar?n? izlerken tan??m??, çevirisiyle uzun y?llar u?ra?m?? ve ancak Bak?rköy Ruh ve Sinir Hastal?klar? Hastanesi'nde asistan olarak çal??maya ba?lad?ktan sonra olu?an metnin klinik çal??malar?m?zda kulland???m?z dille uyu?tu?unu ve anla??l?r oldu?unu görünce yay?mlamaya cesaret edebilmi?tim. Aradan bir 15 y?l daha geçtikten sonra ikinci bas?m Metis Yay?nlanandan yap?l?yor. Bu on be? y?l içinde Türkiye'de analize olan ilgi, psikanalizi ve analitik yönelimli psikoterapileri ö?renme imkânlar? ço?ald?. Özellikle ?stanbul ve ?zmir'de genç psikiyatri asistanlan biyolojik psikiyatri bilgilerinin yan?nda derinlik psikolojisini, insan ili?kilerinin psikodinami?ini de ö?renmenin gerekti?ini hissetmeye, bu bilgileri aramaya, ö?renmeye ve uygulamaya ba?lad?lar. Bu iki ?ehirde psikanalitik psikoterapiyi ö?reten kurumlar, vak?flar olu?tu. Gerek Freud'un metapsikoloji yaz?lar?n?n gerekse psikanalizin modem okullar?n?n belli ba?l? eserlerinin ba?ar?l? çevirileri yay?mland?. ?zmir Halime Odag Vakf? çerçevesinde verdi?im vaka süpervizyonla-r? s?ras?nda kitab?n ilk bas?m?n?n piyasada bulunmad???n? s?k s?k duydu?umdan Metis Yay?nlar? Yay?n Editörü sevgili arkada??m Müge Gürsoy Sökmen’e kitab?n ikinci bas?m?n?n yap?lmas?n? önerdim. Me-tis'in yukar?da belirtilen belli ba?l? psikanaliz yaz?lar?n? toplad??? "Ötekini Dinlemek" dizisi bence Anna Freud'un Ben ve Savunma Mekanizmalar?m da vatan? olmal?yd?.1 Ben ve Savunma Mekanizmalar? yaz?ld??? y?ldan itibaren güncelli?ini yitirmemi?, bugün hâlâ gerek çocuk gerekse eri?kin psikanalizini ö?renenler için en etkileyici ve ö?retici eserlerden biri olma özelli?ini korumaktad?r. Psikanalizin dört okulunun, yani dürtü kuram?, ben psikolojisi, nesne ili?kileri kuram? ve kendilik psikolojisinin içinde Anna Freud'un kitab? ben psikolojisinin ilk ürünlerinden say?l?r ve do?all?kla hâlâ dürtü kuram?n?n bilimsel gereçlerini kullanmaktad?r. Psikanalizin sayd???m bu dört okulu aras?nda bana en analitik, en çözümleyici gelen dürtü kuram?d?r. Anna Freud ise psikana-litik bilgiyi matematik formüllerine benzetiyor; formülden yararlanmak için onun nas?l ç?karsand???n? her an hat?rlaman?z gerekmez. Klinikte kar??la?t???m?z her hastan?n ya?am öyküsü benzersiz de olsa, baz? semptomlar ve ili?ki biçimleri bizim için hastan?n ruhsal yap?s?, enerjisi, hatta terapi sürecinin nas?l geli?ece?i konusunda ?a?maz ipuçlar? sunar. Psikanaliz, kültürü anlamam?za yapt??? katk?lar?n ve sa?l?kl? ruhsal geli?imin bir kuram?n? olu?turmas?n?n yan?nda, klinik bilgi, hastal??a ait bilgi ve psikopatolojidir. Anna Freud temel e?itiminin ö?retmenlik olmas? dolay?s?yla ruhsal yap?n?n sa?l?kl?l??a nas?l ula?t???n? hep sorgulam??, ruhsal sorunlara nas?l yard?mc? olunaca??yla birlikte sa?l?kl? ruh geli?imi için sosyal boyutta hangi önko?ullar?n gerekli oldu?unu bu eserinde de tart??m??t?r. Bugün hâlâ güncelli?ini koruyan bulgulardan biri A. Freud'un ergenlik psikolojisiyle ilgili betimlemeleridir. Ergenin duygusal ve dü?ünsel ya?am?nda ortaya ç?kan çalkant?lar? ergenlik döneminde ruhsal enerjinin ve dürtüsel itkilerin artmas?yla ba?lant?land?rm??, ergenlikteki davran?? sorunlar?n?n prognostik de?erlendirmesinde ?l?ml? bir tutumu önermi?tir. Anna Freud'un bu yap?t?nda tan?mlad??? sald?rganla özde?le?me savunma mekanizmas? travma sonras? geli?en ruhsal sorunlar?n anla??lmas?nda, güncel tart??malarda hâlâ psikodinamik anlay??? temellendiren kavramlardan biridir. Kitapta yer alan ikinci özgün savunma mekanizmas? "bir tür özgecilik" (altruizm) ise psikanalitik literatürde hem genelde kad?n psikolojisiyle hem de Anna Freud’a atfedilen bir tutumla ba?lant?land?-r?lm??t?r. A. Freud babas?n?n k?z?, babas?n?n izinde ilerlerken kendi ya?am?n? kurmay? ihmal etmi? bir kad?n olarak alg?lanm??t?r. Oysa A. Freud babas?n?n yap?t?na duydu?u ilgiyi kendi özerk yap?tlar?yla geli?tirmeyi çok genç ya?ta ba?arm??, psikanalitik kuram? çocuklar?n davran?? bozukluklar?na uygulamaya ba?lam??t?r. 27 ya??nda Viyana Psikanaliz Enstitüsü'ne üye kabul edildikten sonra önceleri çocuklar?n? tedavi etti?i Dorothy Burlingham ile birlikte psikanaliz ilkelerine uygun bir ilkö?retim okulu kurmu?tur. Bu okulda ö?retmenlik yapan Peter Blos ve Erik Erikson ayn? zamanda analiz ö?rencileriydi. Viyana'da Anna Freud'un kurdu?u çocuk analizi tart??ma grubunun di?er üyeleri olan August Aichhom, Willi Hoffer ve Siegfried Bem- feld gibi isimlerle birlikte analitik e?itimbilimi ve çocuk psikoterapi-sinin ilkelerini geli?tiriyorlard?. 1938'de Naziler Viyana’y? ellerine geçirdikten sonra Freud ailesi Londra'ya göçtü. Uzun süredir birlikte ya?ad??? D. Burlingham ile birlikte A. Freud burada sava?ta yak?nlar?n? yitiren ya da travmatize olan çocuklar için bir bak?mevi kurdu (Hampstead Nurseries). Geli?im psikolojisi, çocuk ve eri?kin analizi konusunda say?s?z eser verdi, say?s?z psikanalist yeti?tirdi. Kendilik psikanalizinin kurucusu Kohut da onun ö?rencilerinden biridir. Hayat? çok verimli, çok doluydu ve "babas?n?n k?z?" ve "ba?kalar?n?n çocuklar?n?n e?iticisi" olman?n ötesinde Anna Freud çocuk analizinin kurucusuydu. Kitab?n genç arkada?lara psikanalitik dü?üncenin büyüleyici matemati?ini duyumsatmas? umuduyla. Çeviride dizi bütünlü?ünü bozmamak için gereken de?i?iklikleri yapmam?za izin verdi?i için Ye?im Erim'e te?ekkür ederiz, (e.n.) A. Savunma Mekanizmalar? Kuram? I. Gözlemin Yap?ld??? Mevki Olarak Ben PS?KANAL?Z?N TANIMI Psikanaliz biliminin belirli geli?im dönemlerinde bireyin benini konu alan kuramsal çal??malar pek tutulmazd?. Her nedence pek çok psikanalistte, ilgisini ruhsal ya?am?n ne kadar derin katmanlar?na yöneltirse, bilim ve tedavi bak?m?ndan o kadar iyi bir analiz uygulay?c?s? olaca?? kan?s? yerle?mi?ti. ?lginin, derinlerden daha yüzeysel katmanlara her yükseli?i, yani ara?t?rman?n idden bene her yöneli?i, psikanalizden tümüyle bir uzakla?ma olarak de?erlendirilirdi. Psikanaliz sözcü?ü yaln?zca, bilinçd??? ruhsal ya?am? inceleyen yeni bulu?lar, yani bast?r?lm?? dürtüsel itkilere, duygulara ve fantezilere ili?kin bilgiler için kullan?lmal?yd?. Çocu?un ya da yeti?kinin çevreye uyumu gibi sorunlar, erdem ya da dü?künlük, sa?l?k ve hastal?k gibi de?er kavramlar?, psikanalizi hiç ilgilendirmemeliydi. Psikanalizin konusu, yaln?zca, yeti?kinlikte de sürdürülen çocuksu fanteziler, dü?lenen haz ya?ant?lar? ve bunlar?n yol açaca??ndan korkulan cezalar olmal?yd?. Psikanalizin böylesi bir tan?m?na psikanalitik literatürde s?k s?k rastlan?r; bu tan?m belki de psikanalizle derinlik psikolojisini e?anlaml? sayan, uzun süredir yerle?mi? bulunan dil al??kanl???ndan kaynaklanmaktad?r. Hatta belki geçmi?in de bu tan?m? destekledi?i söylenebilir; çünkü psikanalizin ilk